Phương pháp Montessori là một trong những phương pháp giáo dục sớm hàng đầu thế giới với những lợi ích rất nổi bật so với các phương pháp giáo dục truyền thống. Tuy thế, có nhiều phụ huynh vẫn chưa nắm rõ được phương pháp giáo dục Montessori là gì cũng như những ưu điểm mà phương pháp này mang lại. Trong bài viết này, Siêu Thị Đồ Chơi Mầm Non sẽ chia sẻ những kiến thức mà các bậc cha mẹ nên biết về phương pháp Montessori.

Phương pháp Montessori là gì?

Phương pháp Montessori là phương pháp giáo dục trẻ dựa trên triết lý giáo dục được đặt theo tên của người sáng lập – bà Maria Montessori – một chuyên gia người Ý trong lĩnh vực triết học, nhân văn học, giáo dục học. Đây là phương pháp giáo dục giúp thúc đẩy tiềm năng của trẻ thông qua việc tạo ra một môi trường học tập thân thiện, chuyên nghiệp với những giáo cụ học tập riêng biệt và dựa trên quan sát quá trình phát triển tự nhiên của trẻ.

8 nguyên tắc vàng trong phương pháp Montessori

Các nguyên tắc chính của phương pháp Montessori bao gồm tôn trọng trẻ, thời kì nhạy cảm, trí tuệ thẩm thấu, và môi trường đã được chuẩn bị. Ngoài ra, bộ giáo cụ Montessori hoàn chỉnh và một chu kỳ hoạt động Montessori hoàn chỉnh đóng vai trò đặc biệt quan trọng cho một chương trình Montessori thành công.

Nguyên tắc 1: Tôn trọng trẻ

Tôn trọng trẻ là nền tảng cho tất cả các nguyên tắc còn lại của Montessori. Maria Montessori tin rằng tất cả trẻ em cần được đối xử với sự tôn trọng: “Trẻ em là con người đáng kính trọng, vượt trội hơn vì chúng trong sáng và có khả năng vượt trội trong tương lai.”

Vì vậy, sự tôn trọng được thể hiện trong mọi khía cạnh của môi trường học tập Montessori.

Giáo viên tôn trọng trẻ bằng cách tạo cho trẻ cơ hội để làm, suy nghĩ, và học hỏi cho chính mình. Thông qua sự tự do lựa chọn, trẻ có thể phát triển các kĩ năng và khả năng cần thiết để trở thành những người học tự tin. Kết quả là, trẻ em Montessori luôn độc lập, và tôn trọng môi trường của chúng và những người khác.

Nguyên tắc 2: Thời kì nhạy cảm

Maria Montessori tin rằng trẻ em trải qua các giai đoạn cụ thể trong sự phát triển của chúng khi chúng sẵn sàng và có thể học các kỹ năng cùng kiến thức cụ thể. Bà đã đề cập đến những khoảng thời gian như là những giai đoạn nhạy cảm.

Những khoảng thời gian này có thể được xác định thông qua sự thay đổi hành vi, chẳng hạn như sự quan tâm mãnh liệt hoặc lặp đi lặp lại một hành động.

Để hỗ trợ các giai đoạn nhạy cảm của trẻ trong học tập, chương trình Montessori tạo ra chu trình ba giờ làm việc. Trong thời gian này, trẻ có cơ hội để làm việc với các giáo cụ mà không bị gián đoạn. Từ đó, trẻ được làm việc tự nhiên theo sở thích riêng của chúng và tiến bộ rất tự nhiên.

Trong lớp học Montessori, vai trò của giáo viên là một người quan sát trong những giai đoạn nhạy cảm này. Dựa trên những quan sát này, giáo viên Montessori sẽ hướng dẫn trẻ theo các hoạt động và các giáo cụ phù hợp với giai đoạn phát triển của chúng. Trong thực tế, sự hỗ trợ này sẽ tạo ra được môi trường học tập tối ưu.

Tìm hiểu chi tiết phương pháp giáo dục Montessori dành cho trẻ mầm non

Nguyên tắc 3: Trí tuệ thẩm thấu

Maria tin rằng sáu năm đầu tiên của cuộc đời là rất quan trọng đối với sự phát triển của đứa trẻ. Trong nghiên cứu của mình, Maria đã đề cập đến giai đoạn phát triển này như là trí tuệ thẩm thấu, mô tả khoảng thời gian mà tâm trí đứa trẻ sẵn sàng hấp thụ thông tin từ thế giới xung quanh. Giai đoạn đầu của trí tuệ thẩm thấu xảy ra từ khi sinh ra đến ba tuổi và được biết đến như là giai đoạn cài đặt tiềm thức.

Trong thời gian này, trẻ học cách đi bộ, nói chuyện và phát triển ý thức về bản thân qua trải nghiệm và môi trường. Từ ba đến sáu tuổi, trẻ em bước vào giai đoạn phát triển thứ hai, được gọi là có ý thức. Điều quan trọng nhất trong giai đoạn này là trẻ bắt đầu tích cực tìm ra những trải nghiệm giúp trẻ phát triển trí thông minh, sự phối hợp và độc lập.

Xem thêm: Nguyên tắc thiết kế phòng Montessori đúng chuẩn cho bé

Nguyên tắc 4: Nhóm tuổi hỗn hợp

Trong phương pháp Montessori, lớp học trộn tuổi được áp dụng ở lớp Montessori chất lượng cao. Cấu trúc này đối với môi trường Montessori sẽ khuyến khích trẻ lớn hơn đảm nhiệm các vai trò lãnh đạo, và trẻ nhỏ hơn sẽ học thông qua việc bắt chước. Ngoài ra, các lớp hỗn hợp tuổi sẽ dạy cho trẻ em cách giao tiếp xã hội với trẻ nhỏ và lớn hơn. Vì vậy, các nhóm lớp tuổi hỗn hợp dẫn đến việc học bắt chước, dạy kèm lẫn nhau và làm việc theo nhóm hỗn hợp tuổi.

Nguyên tắc 5: Môi trường chuẩn bị

Maria Montessori tiến hành nghiên cứu sâu rộng về trẻ em và sự phát triển của chúng trong suốt cuộc đời của bà. Bà cho rằng trẻ học tốt nhất trong một môi trường chuẩn bị, nơi chúng có quyền tự do đi lại và lựa chọn độc lập. Do đó, Montessori chuẩn bị môi trường là không gian học tập lấy trẻ làm trung tâm trong môi trường tự do trong khuôn khổ.

Phương pháp Montessori có gì khác biệt với giáo dục truyền thống?

Mục tiêu của lớp Montessori là tạo ra một không gian học tập hài hòa để khuyến khích học tập độc lập. Các yếu tố của môi trường chuẩn bị bao gồm: tự do, cấu trúc, trật tự, vẻ đẹp, tính chất và sự hội nhập của các khía cạnh xã hội và trí tuệ của sự phát triển của trẻ.

Nguyên tắc 6: Các góc giảng dạy

Chương trình Montessori được chia thành 5 lĩnh vực học tập chính, bao gồm: thực hành cuộc sống, cảm quan, toán học, ngôn ngữ và văn hoá. Chương trình giảng dạy nhấn mạnh học tập là một quá trình phát triển không thể được xác định bởi độ tuổi của trẻ. Thay vào đó, quá trình học tập được xác định bởi tốc độ riêng của mỗi trẻ có thể đạt được một kĩ năng hoặc lĩnh vực kiến thức trước khi chúng tiến tới lĩnh vực kế tiếp.

Nguyên tắc 7: Giáo cụ Montessori

Giáo cụ Montessori là các công cụ học tập trực quan được thiết kế để dạy trẻ thông qua trải nghiệm, thực hành. Đặc biệt, các giáo cụ được thiết kế có thể tự kiểm soát lỗi.

Trong thực tế, thiết kế độc đáo này cho phép trẻ khám phá kết quả học tập độc lập với người lớn. Do khía cạnh này, trẻ em được khuyến khích tổ chức suy nghĩ của mình. Ngoài ra, trẻ học cách giải quyết vấn đề một cách rõ ràng, và hấp thụ kết quả của giáo cụ, dưới sự hướng dẫn cẩn thận của giáo viên.

Xem thêm: 15 món đồ chơi Montessori cho bé 3 tuổi kích thích phát triển trí tuệ

Đặt hàng online với hơn 1000 sản phẩm giáo cụ Montessori chất lượng. Giao hàng miễn phí khắp Việt Nam

Nguyên tắc 8: Vai trò của giáo viên

Giáo viên Montessori không phải là trung tâm của sự chú ý trong lớp học. Thay vào đó, vai trò của họ tập trung vào việc chuẩn bị các giáo cụ học tập để đáp ứng nhu cầu và lợi ích của trẻ trong lớp.

Về cơ bản, trọng tâm là việc học của trẻ, chứ không phải giáo viên giảng dạy. Montessori tin rằng giáo viên nên tập trung vào đứa trẻ như một người, hơn là vào giáo án hàng ngày.

Mặc dù giáo viên Montessori lập kế hoạch hàng ngày cho mỗi đứa trẻ, họ luôn phải chú trọng với những thay đổi về sự quan tâm, tiến bộ, tâm trạng và hành vi của đứa trẻ. Maria Montessori tin rằng: “Giáo viên hướng dẫn trẻ không cần để cho trẻ cảm thấy sự hiện diện của mình quá nhiều, để có thể luôn sẵn sàng sự giúp đỡ trẻ khi cần thiết nhưng không bao giờ là trở ngại giữa đứa trẻ và trải nghiệm của trẻ.”

Kết luận:

Phương pháp Montessori ngày càng được nhiều gia đình cũng như các mô hình trường học áp dụng vì giúp trẻ phát triển giác quan, kỹ năng, đánh thức các tiềm năng sẵn có trong trẻ. Tuy nhiên, để áp dụng đúng và chính xác phương pháp giáo dục này cần phải có kiến thức, các nguyên tắc, cũng như lộ trình áp dụng phương pháp Montessori theo từng lứa tuổi.